Weerbaarheid en geluk

Waarom een weerbaar kind een gelukkig kind is

In onze steeds veranderende wereld is het belangrijk dat kinderen zich staande kunnen houden in verschillende situaties. Weerbaarheid speelt hierin een cruciale rol. Een weerbaar kind kan niet alleen beter omgaan met uitdagingen en tegenslagen, maar ervaart ook meer zelfvertrouwen en geluk. Maar waarom is een weerbaar kind eigenlijk een gelukkig kind? In dit artikel duiken we dieper in op de relatie tussen weerbaarheid en welzijn.

Wat is weerbaarheid?

Weerbaarheid verwijst naar het vermogen om op een gezonde manier om te gaan met moeilijkheden, grenzen aan te geven en voor zichzelf op te komen. Dit betekent niet dat een kind nooit faalt of geen tegenslagen ervaart, maar wel dat het beter weet hoe hiermee om te gaan. Weerbaarheid bestaat uit verschillende elementen:

Emotionele veerkracht: het vermogen om emoties te reguleren en positief te blijven denken.
Sociale vaardigheden: het kunnen omgaan met anderen, communiceren en relaties opbouwen.
Zelfvertrouwen: het geloof in eigen kunnen en het durven uitproberen van nieuwe dingen.
Probleemoplossend vermogen: het bedenken van oplossingen in moeilijke situaties.

Waarom maakt weerbaarheid kinderen gelukkiger?

Een weerbaar kind ervaart meer geluk om verschillende redenen:

1. Meer zelfvertrouwen en zelfstandigheid
Wanneer kinderen leren om voor zichzelf op te komen en moeilijke situaties aan te gaan, groeit hun zelfvertrouwen. Ze voelen zich competenter en hebben minder last van faalangst. Dit draagt bij aan hun algehele tevredenheid en geluk.

2. Minder stress en angst
Weerbare kinderen weten hoe ze met stressvolle situaties om moeten gaan. Ze durven hun gevoelens te uiten en hulp te vragen als dat nodig is. Dit voorkomt dat ze negatieve emoties opstapelen, wat kan leiden tot angst en onzekerheid.

3. Betere sociale relaties
Kinderen die weerbaar zijn, kunnen beter communiceren en grenzen stellen. Ze durven ‘nee’ te zeggen wanneer iets niet goed voelt en laten zich minder beïnvloeden door groepsdruk. Dit leidt tot gezondere vriendschappen en meer positieve sociale interacties.

4. Betere copingstrategieën bij tegenslagen
Iedereen krijgt te maken met teleurstellingen en moeilijkheden. Een weerbaar kind kan hier beter mee omgaan en ziet fouten als een kans om te leren in plaats van als een mislukking. Dit voorkomt dat ze zich langdurig verdrietig of ontmoedigd voelen.

5. Meer motivatie en doorzettingsvermogen
Kinderen die weten hoe ze obstakels moeten overwinnen, geven minder snel op bij moeilijkheden. Dit helpt hen om doelen te bereiken, wat op zijn beurt weer leidt tot een gevoel van voldoening en geluk.

Hoe kan je je als professional bijdragen aan de weerbaarheid van een kind?

Kinder/jongerencoaches, kinderpsychologen, orthopedagogen en andere jeugdprofessionals spelen een belangrijke rol in het versterken van de weerbaarheid van kinderen. Door middel van begeleiding, gerichte interventies en oefeningen kunnen zij kinderen helpen om sterker in hun schoenen te staan. Enkele manieren waarop zij dit kunnen doen zijn:

Individuele of groepssessies: waarin kinderen leren hun emoties te herkennen en benoemen.
Rollenspellen: om kinderen te laten oefenen met het aangeven van grenzen en het opkomen voor zichzelf.
Gedragstherapeutische technieken: zoals het uitdagen van negatieve gedachten en het versterken van helpende gedachten.
Lichaamsgerichte oefeningen: zoals ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken om spanning te leren reguleren.
Gebruik van verhalen en metaforen: om situaties te verduidelijken en kinderen te helpen reflecteren op hun eigen gedrag en gevoelens.

Praktische oefeningen voor de praktijk

Voor met kinderen:

De Gedachtenwolk: Laat kinderen een tekening maken van een wolk met daarin een negatieve gedachte, en daaronder een zonnetje met een helpende gedachte. Bespreek samen het verschil in gevoel en gedrag dat deze gedachten oproepen.
De Krachtcirkel: Zet een cirkel op de grond met touw of tape. Vraag het kind om in de cirkel te stappen en hardop te zeggen waar het goed in is of trots op is. Dit versterkt het zelfvertrouwen.
Het Stoplichtmodel: Gebruik een rood-oranje-groen stoplicht om te praten over situaties waarin het kind ‘rood’ (boos/gestrest) is. Wat helpt om van rood naar oranje (nadenken) en vervolgens naar groen (rustig reageren) te gaan?
Complimentenspel: Laat kinderen elkaar complimenten geven of schrijven. Dit bevordert een positief zelfbeeld en groepsgevoel.
Grenzen oefenen met ‘nee’ zeggen: Oefen in rollenspellen situaties waarin het kind op een assertieve manier ‘nee’ zegt, bijvoorbeeld bij groepsdruk of als iets niet goed voelt.

Voor met jongeren:

Gedachten uitdagen: Laat jongeren belemmerende gedachten opschrijven en vervolgens uitdagen met vragen als: “Is dit 100% waar?”, “Wat zou je tegen een vriend zeggen in deze situatie?” of “Wat is een alternatieve gedachte?”
De Sterkste Versie van Jezelf: Laat de jongere een collage maken of een profiel opstellen van hun ‘sterkste zelf’. Welke eigenschappen, waarden en talenten horen hierbij? Hoe kunnen ze die inzetten in moeilijke situaties?
Emotiemeter: Laat jongeren op een schaal van 0-10 aangeven hoe sterk hun emoties zijn in bepaalde situaties en welke copingstrategieën ze kunnen gebruiken om weer tot rust te komen.
Sociale dilemma’s rollenspel: Bespreek herkenbare sociale situaties (bijv. groepsdruk, online kritiek, vriendschapsconflicten) en oefen verschillende manieren om hiermee om te gaan.
Oefening ‘Wat zeg ik tegen mezelf?’: Bespreek hoe hun innerlijke dialoog verloopt en laat hen alternatieven formuleren die meer steunend, positief en realistisch zijn.